Faculty Members

Back

روشهای پیشرفته مطالعه مواد (ارشد، گرایش انتخاب و شناسایی مواد)

این درس به منظور آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد با روش های نوین آنالیز مواد ارائه شده است. مطالب درس به سه قسمت اصلی تقسیم می شود. قسمت اول معطوف به آنالیز فازی به روش پراش پرتو ایکس است. این بخش خود به شانرده فصل مجزا تقسیم گردیده است که در زیر آمده است. قسمت دوم مربوط به میکروسکوپ ها است که به سه فصل مجزا تقسیم شده است. قسمت سوم نیز که به سایر روش های آنالیز اختصاص دارد به دانشجویان ارشد به شکل سمینار سپرده می شود. قسمت های یاد شده در بالا به قرار زیر است:

بخش اول: آنالیز فازی به روش پراش پرتو ایکس

 

 

جنبه­های تئوری روش پراش پرتو ایکس

 

فصل اول 

آشنایی با پرتو ایکس و روش­های پراش سنجی

1-1.

آشنایی با پرتو ایکس

 

طیف پیوسته و مشخصة پرتو ایکس

 

فیلتر کردن پرتو ایکس

1-2.

پراش پرتو ایکس

 

فاکتور ساختار در شبکه­های کریستالی مکعبی

1-3.

روش­های ثبت پراش پرتو ایکس

 

اجزای اصلی دستگاه­های پراش سنج 2θ - θ

 

ایمنی در برابر پرتو ایکس

 

 

فصل دوم

تحلیل الگوهای پراش

 

نکات مفید و کاربردی در تحلیل الگوهای پراش

 

 

 

جنبه­های کاربردی روش پراش پرتو ایکس

 

فصل سوم

روش تشخیص ساختار کریستالی و اندیس گذاری خطوط پراش در سیستم­های مکعبی

3-1.

رابطه بین زاویة پراش با اندیس صفحات در سیستم مکعبی

3-2.

روش­های تشخیص ساختار کریستالی و اندیس­گذاری خطوط پراش

 

 

فصل چهارم

روش تشخیص ساختار کریستالی و اندیس گذاری خطوط پراش در سیستم کریستالی هگزاگونال

4-1.

تئوری و پیش فرض­های روش

4-2.

شرح روش

 

 

فصل پنجم

آنالیز کیفی فازی

5-1.

  نحوه شناسایی ساختارهای تک فاز

5-2.

نحوة شناسایی ساختارهای چند فازی

 

محدودیت­های روش هاناوالت

5-3.

شناسایی ساختار­های کریستالی و فازی مواد مجهول بر اساس نرم افزارهای تخصصی روش پراش پرتو ایکس

 

 

فصل ششم

اندازه­گیری دقیق پارامتر شبکه

6-1.

اهمیت اندازه­گیری دقیق پارامتر شبکه

6-2.

روش­های اندازه­گیری پارامتر شبکه

 

اندازه­گیری مقدار دقیق پارامتر شبکه به روش حداقل مربعات کوهن در سیستم­های مکعبی

 

اندازه­گیری مقدار دقیق پارامتر شبکه به روش کوهن در سیستم هگزاگونال

فصل هفتم

تشخیص دیاگرام های فازی به کمک روش پراش پرتو ایکس

7-1.

مقدمه و پیش فرض­های روش

7-2.

شرح روش

 

رسم خطوط انحلال دیاگرام­های فازی به کمک روش تضعیف فازی

7-3.

تشخیص حد حلالیت یک عنصر در یک فاز در سیستم­های ایزومورف

 

 

فصل هشتم

تخمین اندازة بلورک و کرنش شبکه

8-1.

 عوامل دستگاهی

8-2.

اندازة بلورک

 

ذره­، دانه و بلورک

8-3. 

کرنش شبکه

8-4.

محاسبه اندازة بلورک و کرنش شبکه

8-5.

روش­های دیگر محاسبه اندازة بلورک و کرنش شبکه

 

روش استفاده از یک خط پراش

 

 

فصل نهم

اندازه­گیری تنش پسماند

9-1.

ماکروتنش، میکروتنش

9-2.

منابع ایجاد تنش­های پسماند

9-3.

آنالیز تنش پسماند به روش پراش پرتو ایکس

 

روش­های محاسبه مقدار تنش پسماند سطحی φσ

 

پراش سنج­های تخصصی تنش پسماند

 

 

فصل دهم

تشخیص موقعیت قرار­گیری اتم­های بین نشین در ساختارهای کریستالی مکعبی وجوه مرکز پرAX

10-1.

عوامل موثر بر شدت کل خطوط الگوی پراش در روش پراش سنجی

10-2.

روش تشخیص موقعیت قرار­گیری اتم­های بین نشین X در ساختارهای کریستالی FCC

 

روش ساده تشخیص موقعیت قرار­گیری اتم­های بین­نشین X در ساختارهای سرامیکی با ترکیب X

 

 

فصل یازدهم

توزیع کاتیونی در ساختار کریستالی اسپینل

11-1.

ساختار کریستالی اسپینل

 

موقعیت شبکه­ای اکسیژن

 

پارامترهای ابعادی ساختار کریستالی اسپینل

11-2.

ساختار اسپینل و توزیع کاتیونی

 

قوانین موثر در نحوة توزیع کاتیونی

11-3.

روش­های تخمین توزیع کاتیونی به روش پراش پرتو ایکس

 

1-روش فروهاشی

 

2-روش فاکتور R

 

3- روش برتات

 

 

 

 

فصل دوازدهم

آنالیز کمی فازی

12-1.

روش­های آنالیز کمی فازی

 

1- روش استاندارد خارجی

 

2- روش مقایسة مستقیم

 

3- روش استاندارد داخلی

12-2.

روش نیمه کمی آنالیز فازی به کمک نرم افزارها

 

 

فصل سیزدهم

آنالیز کمی فازهای آمورف

13-1.

تخمین درصد وزنی فاز آمورف به کمک روش استاندارد داخلی

 

 

فصل چهاردهم

مطالعة دگرگونی نامنظم-منظم

14-1.

درجة نظم

14-2.

مطالعة ساختار کریستالی در دگرگونی نامنظم – منظم به کمک روش پراش پرتو ایکس

 

 

فصل پانزدهم

آنالیز بافت کریستالی

15-1.

آشنایی با بافت کریستالی

 

عوامل ایجاد کنندة بافت کریستالی

 

اثر بافت کریستالی بر خواص مواد

 

نحوة نمایش بافت کریستالی

 

بافت کریستالی ایده­آل

15-2.

روش­های آنالیز و نمایش بافت کریستالی

 

1-تصویر قطبی

 

رسم تصاویر قطبی به کمک روش پراش پرتو ایکس

 

خطوط هم شدت در تصاویر قطبی

 

2-تابع توزیع جهت­گیری

 

3-تصویر قطبی معکوس

 

 

فصل شانزدهم

آنالیز شیمیایی به روش فلورسانس پرتو ایکس

16-1.

مقدمه

 

جایگاه روش فلورسانس پرتو ایکس در آنالیز شیمیایی مواد

16-2.

اصول کار و اجزای اصلی دستگاه­های XRF

16-3.

منابع خطا در آنالیز کمی و کیفی

16-4.

آنالیز کیفی، نیمه­کمی و کمی

16-5.

انواع دستگاه­های XRF

 

بخش دوم: میکروسکوپ ها

 

 

فصل اول 

میکروسکوپ نوری

1-1.

سیستم اپتیکی میکروسکوپ­های نوری

1-2.

مفاهیم عمومی مورد استفاده در میکروسکوپ­ها

1-3.

عیوب عدسی­ها

 

مشخصات و تصحیحات انجام شده بر روی عدسی­ها

1-4.

مکانیزیم­های تشکیل تصویر و انواع مختلف میکروسکوپ نوری

 

1-میکروسکوپ نوری ساده

 

2- میکروسکوپ نور پلاریزه

 

3- میکروسکوپ تمایز فازی

 

4- میکروسکوپ نومارسکی

 

5-میکروسکوپ فلورسانس

 

6-میکروسکوپ سه بعدی هم کانون

 

 

فصل دوم

میکروسوپ­ الکترونی روبشی

2-1.

الکترون در مقایسه با نور

2-2.

آثار برخورد پرتو الکترونی با نمونه

2-3.

خصوصیات، قابلیت­ها، اجزاء و نحوة کار میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)

 

نحوه کار و اجزای دستگاهی میکروسکوپ الکترونی روبشی

2-4.

مکانیزم تشکیل تصویر در میکروسکوپ الکترونی روبشی

 

بزرگنمایی تصویر در میکروسکوپ الکترونی روبشی

2-5.

سیستم اپتیکی میکروسکوپ الکترونی روبشی

 

عوامل محدود کنندة بزرگنمایی تصویر در میکروسکوپ الکترونی روبشی

2-6.

عمق میدان میکروسکوپ الکترونی روبشی

2-7.

تصاویر حاصل از الکترون­های ثانویه بر مبنای تمایز توپوگرافی

2-8.

تصاویر حاصل از الکترون­های برگشتی بر مبنای تمایز توپوگرافی و ترکیب شیمیایی

2-9.

میکرو آنالیز شیمیایی در میکروسکوپ الکترونی روبشی

2-10.

روش­های ارائه نتایج میکرو آنالیز شیمیایی

 

مشکلات عملی در میکروآنالیز شیمیایی

 

 

فصل سوم

میکروسوپ­ الکترونی عبوری

3-1.

خصوصیات و قابلیت­ها

3-2.

نمونه­سازی و مشکلات کار با میکروسکوپ الکترونی عبوری

3-3.

اجزای اصلی میکروسکوپ الکترونی عبوری

3-4.

مکانیزم­های ایجاد تصویر در میکروسکوپ الکترونی عبوری

 

1-تمایز ناشی از ضخامت-جرم

 

2-تمایز ناشی از پراش

 

3-تمایز ناشی از اختلاف فاز (تمایز فازی)

 

3-5.

آشنایی با الگوهای پراش الکترونی و روش اندیس گذاری آنها

 

پدیدة پراش الکترونی

 

میکرو پراش الکترونی در کنار پراش پرتو ایکس

 

نحوه شکل گیری الگوی پراش الکترونی

 

انواع الگوهای پراش الکترونی

 

اندیس گذاری الگوهای پراش در سیستم مکعبی

3-6.

آشنایی با خطوط کیکوچی و اندیس­گذاری آنها

 

نحوة شکل­گیری خطوط کیکوچی

 

اندیس­گذاری خطوط کیکوچی